Touto-bono
Salvia sclarea
Lamiaceae Labiaceae
Àutri noum : Erbo-di-bons-ome-blanc, Sauvieto-de-prat, Erbo-di-plago.
Noms en français : Sauge sclarée, Toute bonne.
Descripcioun :La touto-bono, que trachis long de camin e de routo, es uno planto pulèu forto, ramificado, lanouso emé d'óudour. Li fueio (e li bratèio) soun larjo. Coumpara emé la sàuvi-d'Etioupìo que ié sèmblo un pau.
Usanço :La touto-bono, coume soun noum lou dis èi vertuouso contro mant un proublèmo. Ajudo à sougna e sarra li plago, èi bono pèr li mau de vèntre (digestioun e règlo), pèr limita li susour, lou coulesteròu e lou sucre dóu sang. Ajudo peréu pèr amoureja e proun enca. Li fueio e li flour podon èstre boutado dins lou manja pèr douna de goust (bevendo, sucrarié,counfituro, soupo...).
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Salvia
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 15 à 30 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Camin
- Ermas
- Champ
- Colo
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Pontico
Ref. sc. : Salvia sclarea L., 1753
Embriago-cabro
Lotus corniculatus subsp. alpinus
Fabaceae Leguminosae
Àutri noum : Galassoun, Pèd-d'aucèu, Jauneto, Cap-rous, Lentiholo.
Noms en français : Lotier des Alpes, Lotier corniculé.
Descripcioun :Aquelo meno d'embriago-cabro, subsp. alpinus, trachis dins li pelouso d'auto mountagno. Coume tóuti li Lotus se recounèis à si fueio di tres fuioun large groupa e si dos estipulo sus lou coustat. Èi mai pichoto emé de flour pu grosso que lou tipe corniculatus, coumun en plano, e souvènt rouginasso.
Usanço :Li jóuini brout soun manja en Bousnìo (F. Couplan, op.cit. p. 215), pamens li flour caupon d'acide cianidri. La planto èi marrido pèr li bèsti que douno lou lourdige, embriago (embriago-cabro), coume l'avien vist nòstis àvi. A de prouprieta sedativo e antispasmoudico (contro li mau de nèrvi).
Port : Erbo
Taio : 5 à 10 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Lotus
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,8 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Si
Autour basso e auto : 2200 à 2800 m
Aparado : Noun
Jun à setèmbre
Liò : Pelouso
Estànci : Subaupen à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuroupo
Ref. sc. : Lotus corniculatus subsp. alpinus (DC.) Rothm., 1963